HET WEER, NADER VERKLAARD
de (oudere) verhalen zijn soms niet meer helemaal up to
date, onze excusses daarvoor, red.

December door de jaren heen

Net als andere maanden is ook december warmer
geworden, vooral in de jaren zeventig en tachtig van de
20e eeuw. Gemiddeld over het tijdvak 1901-1930 was
de temperatuur van deze maand 2.9 graden. Dertig jaar
later was dat 3.0 graden, over het tijdvak 1961-1990 was
het langjarig gemiddelde 3.2 graden en over 1991-2020
is de temperatuur in De Bilt in december opgelopen tot
3.8 graden. December kent echter grote variaties in de
temperatuur; in het ene jaar kan de laatste maand veel
kouder zijn dan in het andere jaar. Door de grote grillig-
heid van het weer is de temperatuurstijging in december
minder dan de schommelingen van jaar op jaar.
De warmste december had ons land in 1974 met
7.3 graden. Die zachte december werd gevolgd door en
recordzachte januari, waardoor bloemen en heesters tot
bloei kwamen. Op de tweede plaats van de zachte
decembermaanden staat 1934 (7.2 graden), gevolgd
door 1988 (7.0 graden) en 2006 (6.5 graden).
Ook december 2011 hoort tot de warmste sinds het
begin van de metingen. De overige decembermaanden
bleven onder de 6 graden. Vooral in 1934 moet het
extreem zachte winterweer en vreemde ervaring zijn
geweest. Het jaar ervoor leverde de koudste december
van de 20e eeuw op met -2.1 graden als gemiddelde.
Tijdens de Kerstdagen was het spiegelglad, waardoor
bijna honderd gewonden vielen.

Koud was ook december 1969 met -1.4 graden.
Sinds 1900 had De Bilt tien decembermaanden met
een negatief etmaalgemiddelde, de laatste in 2010 met
gemiddeld -1.1 graden. December 2010 staat op plaats
vijf van de koudste in 110 jaar. Extreem was de
decemberkou in 1938: de koudegolf duurde slechts elf
dagen, maar in die periode kwam het in De Bilt op acht
dagen tot strenge vorst kouderdan -10 graden.
De laagste temperatuur van de eeuw in december was
-22.3 graden in Avereest op oudejaarsdag 1923.
Ook de decembermaanden van 1962 en 1963 waren
zeer koud en waren ook de zonnigste van de 20e eeuw.
In die jaren registreerde het KNMI achtereenvolgens 74
en 75 uur zon tegen 43 normaal. Ook de recordkoude
december 1933 was met 70 uur zon zeer zonnig, maar
zon en kou zijn niet altijd samengegaan. Het somberst
was de maand in 1937 met 13 uur, december 1988 had
met 14 uur nauwelijks meer zon. Vooral in de jaren
zestig was de laatste maand van het jaar vaak zeer nat.
December 1965 voert de lijst aan met 189 mm., gevolgd
door 1965 (171 mm.) en 1993 (169 mm.). In de natte
top tien staan uit de jaren zestig ook december 1961
(137 mm.) en 1967 (135 mm.). Normaal valt er in deze
maand 78 mm.

Van de 60 zware stormen sinds 1900 zijn er 10 geboekt
in december. In de nacht van 28 op 29 december 1914
stond aan de kust minstens een uur lang kracht 11 met
windstoten tot 151 km./uur. De meeste recente zware
decemberstorm had ons land op 5 december 2013 met
een uur lang windkracht 10 en op Vlieland een windstoot
van 137 km./uur. December 2008 was de zonnigste van
de meetreeks met 85 uur in De Bilt, december 1937 de
somberste met 13 uur zon tegen 49 uur normaal.